چرا ماهاشیواراتری جشن گرفته می‌شود و اهمیت ماهاشیواراتری

سادگورو: در فرهنگ هند، زمانی ۳۶۵ جشن در سال وجود داشت. به عبارتی، هر روز سال بهانه‌ای برای جشن گرفتن بود. این ۳۶۵ جشن به دلایل مختلف و برای اهداف گوناگون زندگی اختصاص داده شده بود. این جشن‌ها برای گرامی‌داشت رویدادهای تاریخی مختلف، پیروزی‌ها، یا موقعیت‌های خاصی در زندگی مثل کاشت، داشت و برداشت برگزار می‌شدند. برای هر موقعیتی جشنی وجود داشت. اما ماهاشیواراتری دارای اهمیتی متفاوت است.

ماهاشیواراتری چیست و چرا جشن گرفته می‌شود؟

ماهاشیواراتری، «شب بزرگ شیوا»، مهم‌ترین رویداد در تقویم معنوی هند است.

چهاردهمین روز از هر ماه قمری، یا روز قبل از ماه نو، به‌عنوان شیواراتری شناخته می‌شود. در میان دوازده شیواراتری که در طول یک سال قمری اتفاق می‌افتد، ماهاشیواراتری که در ماه‌های فوریه-مارس رخ می‌دهد از بیشترین اهمیت معنوی برخوردار است. در این شب، نیمکره شمالی زمین به‌گونه‌ای قرار می‌گیرد که یک غلیان طبیعی انرژی در وجود انسان رخ می‌دهد. این روزی است که طبیعت، انسان را به‌سمت اوج معنوی‌اش سوق می‌دهد. برای بهره‌برداری از این فرصت، در این سنت، جشن خاصی برپا شده که تمام شب ادامه دارد. برای اینکه این جهش طبیعی انرژی‌ها بتواند مسیر خود را پیدا کند، یکی از اصول اساسی این جشنِ شبانه این است که ستون فقراتتان را صاف و عمودی نگه دارید و در تمام طول شب بیدار بمانید.

اهمیت ماهاشیواراتری

ماهاشیواراتری برای افرادی که در مسیر معنوی هستند، بسیار حائز اهمیت است. همچنین برای کسانی که در زندگی خانوادگی قرار دارند، و همچنین برای افراد جاه‌طلب در دنیا نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. افرادی که در زندگی خانوادگی هستند، ماهاشیواراتری را به‌عنوان سالگردِ ازدواج شیوا گرامی می‌دارند. کسانی که جاه‌طلبی‌های دنیوی دارند، این روز را به‌عنوان روزی می‌بینند که شیوا بر تمام دشمنانش پیروز شد.

اما برای زاهدان، این روز زمانی است که شیوا با کوه کایلاش یکی شد. او مانند یک کوه شد – کاملاً ساکن و بی‌حرکت. در سنت یوگی، شیوا به‌عنوان یک خدا پرستش نمی‌شود، بلکه به‌عنوان آدی گورو، نخستین گورو که علم یوگا از او نشأت گرفته، در نظر گرفته می‌شود. پس از هزاران سال مراقبه، روزی به حالت سکون مطلق رسید. آن روز، ماهاشیواراتری است. تمام حرکات در وجود او متوقف شد و به سکونی مطلق رسید، به همین دلیل زاهدان ماهاشیواراتری را به‌عنوان شب سکون می‌بینند.

اهمیت معنوی ماهاشیواراتری

جدا از افسانه‌ها، دلیل اینکه این روز و شب در سنت‌های یوگی از چنین اهمیتی برخوردار است، به‌خاطر فرصت‌هایی است که برای یک جوینده معنوی فراهم می‌کند. علم مدرن مراحل زیادی را پشت سر گذاشته و امروز به نقطه‌ای رسیده که می‌خواهد به شما ثابت کند هرآنچه به‌عنوان زندگی می‌شناسید، هرآنچه به‌عنوان ماده و هستی می‌شناسید، و هرآنچه به‌عنوان کیهان و کهکشان‌ها می‌شناسید، تنها یک انرژی است که به میلیون‌ها شکل مختلف تجلی می‌یابد.

این حقیقت علمی، برای هر یوگی یک واقعیت تجربی است. واژه «یوگی» به معنای کسی است که یگانگی و وحدت هستی را درک کرده است. وقتی می‌گویم «یوگا»، به هیچ تمرین یا سیستم خاصی اشاره نمی‌کنم. هر اشتیاقی برای شناخت بی‌کرانگی و هر آرزویی برای درک یگانگی در هستی، یوگاست. شب ماهاشیواراتری به انسان فرصتی می‌دهد تا این یگانگی را تجربه کند.

شیواراتری – تاریک‌ترین شب ماه

شیواراتری، تاریک‌ترین روز ماه است. جشن گرفتن شیواراتری به‌صورت ماهانه و به‌ویژه روز ماهاشیواراتری، تقریباً شبیه به جشن تاریکی است. هر ذهن منطقی در برابر تاریکی مقاومت می‌کند و به‌طور طبیعی نور را انتخاب می‌کند. اما واژه «شیوا» در معنای لغوی به معنی «آنچه که نیست» می‌باشد. «آنچه که هست» هستی و آفرینش می‌باشد. «آنچه که نیست»، شیواست. «آنچه که نیست» یعنی اگر چشمانتان را باز کنید و به اطراف نگاه کنید، اگر نگاهتان محدود به چیزهای کوچک باشد، آفرینش‌های زیادی را خواهید دید. اگر نگاهتان واقعاً به دنبال چیزهای بزرگ باشد، خواهید دید که بزرگ‌‌ترین حضور در هستی، یک خلأ گسترده است.

چند نقطه که ما به آن‌ها کهکشان می‌گوییم، معمولاً بسیار به چشم می‌آیند، اما خلأ وسیعی که آن‌ها را در بر گرفته است، مورد توجه هر کسی قرار نمی‌گیرد. این وسعت بی‌کران، این خلأ بی‌حد و مرز، همان چیزی است که به آن شیوا گفته می‌شود. امروزه، علم مدرن نیز ثابت می‌کند که همه‌چیز از «هیچ» به وجود می‌آید و به «هیچ» بازمی‌گردد. در همین چارچوب است که شیوا، این خلأ گسترده یا نیستی، به‌عنوان «ارباب بزرگ» یا «ماهادِوا» نامیده می‌شود.

هر دین و هر فرهنگی روی این سیاره، همیشه از ذاتِ همه‌جا حاضر و فراگیرِ ذات الهی سخن گفته است. اگر به آن نگاه کنیم، تنها چیزی که می‌تواند واقعاً همه‌جا حاضر و فراگیر باشد، تاریکی، نیستی یا خلأ است.

معمولاً وقتی مردم به‌دنبال رفاه و آسایش هستند، از امر الهی به‌عنوان نور صحبت می‌کنیم. اما زمانی که مردم، دیگر به دنبال رفاه نیستند و فراتر از زندگی خود، به‌سمت فنا و رهایی می‌نگرند، اگر هدف عبادت و سادانای آن‌ها رسیدن به فنا باشد، همیشه از ذات الهی به‌عنوان تاریکی یاد می‌کنیم.

اهمیت شیواراتری

نور، رویدادی گذرا در ذهن شماست. نور ابدی نیست؛ همیشه امکانی محدود است چون رخ می‌دهد و پایان می‌یابد. بزرگ‌ترین منبع نوری که ما در این سیاره می‌شناسیم، خورشید است. حتی نور خورشید را هم می‌توانید با دستتان متوقف کنید و سایه‌ای از تاریکی پشت آن بر جای بگذارید. اما تاریکی همه‌جا را در بر می‌گیرد و در همه‌جا حضور دارد. ذهن‌های نابالغ در دنیا، همیشه تاریکی را به‌عنوان شیطان توصیف کرده‌اند. اما زمانی که امر الهی را حاضر در همه‌جا توصیف می‌کنید، در واقع به امر الهی به‌عنوان تاریکی اشاره می‌کنید، زیرا تنها تاریکی است که همه‌جا را در بر می‌گیرد. تاریکی همه‌جا حضور دارد. به هیچ کمکی از هیچ‌چیز نیاز ندارد.

نور همیشه از منبعی می‌آید که در حال سوختن و از بین رفتن است. آغازی دارد و پایانی. نور همیشه از یک منبع محدود می‌آید. تاریکی منبعی ندارد. تاریکی خود منبعی برای خویش است.  همه‌جا را در بر می‌گیرد، فراگیر و حاضر در همه‌جا است. پس وقتی می‌گوییم شیوا، منظور این خلأ گسترده‌ی هستی است. تمام آفرینش در دامان این خلأ گسترده رخ داده است. این همان دامان تهی است که از آن به‌عنوان شیوا یاد می‌کنیم.

در فرهنگ هند، همه دعاهای باستانی درباره نجات و محافظت از خود یا بهتر کردن زندگی نبود. همه دعاهای باستانی همیشه این بوده‌اند: «ای پروردگار، مرا نابود کن تا مانند خودت شوم.» پس وقتی می‌گوییم شیواراتری، که تاریک‌ترین شب ماه است، فرصتی است برای انسان تا محدودیت‌های خود را از بین ببرد و بی‌کرانگی منبع آفرینش را که به‌عنوان بذری در وجود هر انسان نهفته است، تجربه کند.

ماهاشیواراتری – شب بیداری

ماهاشیواراتری فرصتی و امکانی است برای رساندن خود به تجربه‌ی آن خلأ گسترده‌ای که در درون هر انسان نهفته است و منبع تمام آفرینش است. از یک سو، شیوا به‌عنوان نابودگر شناخته می‌شود. از سوی دیگر، او به‌عنوان مهربان‌ترین و رحیم‌ترین شناخته می‌شود. او همچنین به‌عنوان بزرگ‌ترین بخشنده شناخته می‌شود. افسانه‌های یوگی پر از داستان‌هایی درباره شفقت و مهربانی شیواست. شیوه‌های ابراز شفقت او، همواره شگفت‌انگیز و حیرت‌آور بوده است. پس ماهاشیواراتری شبی ویژه برای دریافت کردن نیز هست. آرزوی ما و دعای ما این است که این شب را بدون تجربه دست‌کم یک لحظه از آن وسعت این خلأ که آن را شیوا می‌نامیم، سپری نکنید. باشد که این شب فقط شب بیداری نباشد، بلکه شبی برای بیدار شدن برای شما باشد.