યાદશક્તિ વધારવાની સરળ રીતો

પ્રશ્ન: સદગુરુ, મને વસ્તુઓ યાદ કરવામાં ઘણી સમસ્યાઓ થાય છે. જે બોલાઈ રહ્યું છે તે ગ્રહણ કરવું મારા માટે ખૂબ મુશ્કેલ છે. શું આપ આના વિશે કંઈક કહી શકો છો? 

યાદશક્તિનો નહીં, આ સ્પષ્ટતાનો અભાવ છે

અહીં યાદશક્તિ સુધારવાની જરૂર નથી, તમે જે અનુભવ કરો છો તે બધું રેકોર્ડ કરવામાં આવે છે. તમારી એકમાત્ર સમસ્યા એ છે કે તમે તમારી અંદરથી સાચી માહિતી કાઢી શકતા નથી.

તમારી યાદશક્તિ ખૂબ જ તેજ છે. પરંતુ તમે માત્ર અપશબ્દો યાદ રાખો છો. તમારી એકમાત્ર સમસ્યા એ છે કે જ્યારે તમને તમારી મેમરીમાં કોઈ વસ્તુ સ્ટોર કરવાની જરૂર હોય, તો તે સમયે તમે તેને યાદ કરશો નહીં. તે સમયે, તમે તમારી મેમરીમાંથી તમારે જે પસંદ કરવું હોય, તે પસંદ કરી શકતા નથી. આ બાબત ફક્ત સ્પષ્ટતાની છે, મેમરીની નહીં. જો આપણે કહીએ કે ફોનની મેમરી ઓછી છે, તો તેનો અર્થ એ કે તેની રેકોર્ડિંગ ક્ષમતા ઓછી છે. પરંતુ જો આપણે 2 નું બટન દબાવો અને તેના બદલે તે 5 બતાવે, તો સમસ્યા ખરાબ મેમરીની નહીં, પણ કીબોર્ડની હશે. તમારી સમસ્યા પણ ખરાબ કી-બોર્ડ છે. અહીં મેમરી સુધારવાની જરૂર નથી, તમે જે અનુભવ કરો છો તે બધું રેકોર્ડ કરવામાં આવે છે. તમારી એકમાત્ર સમસ્યા એ છે કે તમે તમારી અંદરથી સાચી માહિતી કાઢી શકતા નથી.

યોગાસનો જેવી સ્પષ્ટતા, જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં લાવો

આપણે સ્પષ્ટતા પર કામ કરવું પડશે. પરંતુ તે શું છે જે મનને સ્પષ્ટતા આપે છે? યોગ કરતી વખતે તમે જે તકેદારી બતાવો છો તેવું તમારા જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં કરો. ધીમે ધીમે તમે જોશો કે તમારા મનમાં સ્પષ્ટતા આવવાનું શરૂ થઈ જશે.

આ માટે, તમે જે પણ કરો છો તેમાં સરળ કાર્ય કરી શકો છો, ચોક્કસ પ્રકારની ચોકસાઇ (કંઈક ફિક્સિંગ) અને સ્પષ્ટતા લાવો. હઠ યોગ એ આ ચોકસાઈનું નામ છે - તમારા પગ કેવી રીતે રાખવા જોઈએ, તમારા હાથ ક્યાં હોવા જોઈએ, તમારે માથું કેવી રીતે રાખવું જોઈએ, તમારે કેવી રીતે ચાલવું જોઈએ, તમે જે વસ્તુઓ તમારી સાથે લઈ આવ્યા છો તેને કેવી રીતે રાખવી જોઈએ. જો તમારી પ્રવૃત્તિઓમાં સ્પષ્ટતા હોય તો તમારા મનમાં પણ સ્પષ્ટતા રહેશે. તમારે તમારા જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં આ સ્પષ્ટતાનો અભ્યાસ કરવો જોઈએ. તમારો રૂમ કેવો હોવો જોઈએ, તમારે કેવી રીતે ઊંઘવું જોઈએ. યોગ કરતી વખતે તમે જે તકેદારી બતાવો છો તેવું તમારા જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં કરો. ધીમે ધીમે તમે જોશો કે તમારા મનમાં સ્પષ્ટતા આવવાનું શરૂ થઈ જશે. તમારું મન દરેક બાબતે સજાગ રહેવાનું શરૂ કરશે.

એક સરળ અભ્યાસ

આ ક્ષણથી તમે એક નાનકડી કસરત શરૂ કરી શકો છો, તમારે ફક્ત આટલું કરવાનું છે કે જ્યારે પણ તમે ઊભા થાઓ, બેસો, કે ચાલો અથવા તમે જે પણ કરો છો તે ચોકસાઇ અને ધ્યાનથી કરો. તમે તમારા શરીરમાં જે ચોકસાઈ અને સ્પષ્ટતા લાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યાં છો, તેને તમારા મગજમાં અથવા વિચારોમાં લાવવાનો પ્રયાસ કરો. મનને શરીરનું અનુકરણ કરવાની મંજૂરી આપો.

તમારી આસપાસ જે કંઈ પણ થઈ રહ્યું છે તે સભાનપણે તમારી અંદર દાખલ કરો. ઉદાહરણ તરીકે, તમારી બાજુમાં એક પાત્ર, દરવાજો અને ચાર સ્તંભ છે. કેટલા લાંબા? તે લગભગ બાર ફૂટના લાગે છે. આ અભ્યાસ ને દરેક વસ્તુ સાથે કરવાનો પ્રયત્ન કરો. અહીંથી ત્યાં કેટલા પગલાંનું અંતર છે? તેમને ગણશો નહીં, ફક્ત ચાલવાનું શરૂ કરો અને ધ્યાન આપો. સારું લાગે છે કે ત્રણ, પછી હજી ત્રણ, પછી હજી બીજા ત્રણ. થોડા દિવસો પછી, ચાર, પાંચ કે બારના અંતર કાપો- ધીમે ધીમે, વિચાર કર્યા વિના, તમે જાણશો કે તમે ક્યારે બાર પગલાં ચાલી લીધા. આ યોગ છે. આ પરિસ્થિતિ થોડા સમય પછી જાતે થશે. તમે તમારા શરીરમાં જે ચોકસાઈ અને સ્પષ્ટતા લાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યાં છો, તેને તમારા મગજમાં અથવા વિચારોમાં લાવવાનો પ્રયાસ કરો. મનને શરીરનું અનુકરણ કરવાની મંજૂરી આપો. તમે જોશો કે સ્પષ્ટતા જાતે જ આવશે.

Editor’s Note: Isha Hatha Yoga programs are an extensive exploration of classical hatha yoga, which revive various dimensions of this ancient science that are largely absent in the world today. These programs offer an unparalleled opportunity to explore Upa-yoga, Angamardana, Surya Kriya, Surya Shakti, Yogasanas and Bhuta Shuddhi, among other potent yogic practices.

Find Hatha Yoga Program Near You

This article is based on an excerpt from the February 2015 issue of Forest Flower. Pay what you want and download. (set ‘0’ for free). Print subscriptions are also available.